Περί Θανάτου

Πριν απο πολλά χρόνια είχε πέσει στα χέρια μου ενα βιβλίο που έλεγε πως πίσω απο οτιδήποτε κάνει ή δεν κάνει ο άνθρωπος κρύβεται τελικά ο φόβος του θανάτου, μια θεώρηση που μου είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον και την οποία συγκράτησα σε κατάσταση «διανοητικής αναμονής» για το αν θα την δεχτώ ή αν θα την απορρίψω.

Η συγκεκριμένη θέση μας λέει πως ο άνθρωπος κινείται σε τελική ανάλυση βάσει ενός αρχέγονου φόβου, το φόβο του θανάτου, που τον ωθεί στο να οχυρώνεται ποικιλοτρόπως απέναντι σε αυτο το ενδεχόμενο, δημιουργώντας από θρησκείες που παρατείνουν αιωνίως τον βίο μέχρι να ντύνεται ζεστά τον χειμώνα για μην αρρωστήσει κι εν τέλει πεθάνει.

Με τα χρόνια η εν λόγω θεώρηση άρχισε να μου μοιάζει απλοϊκή και στρεβλή: απλοϊκή επειδή συγχέει το οργανικό μας κομμάτι με την ψυχολογία μας, δλδ την φυσική μας ροπή για επιβίωση, που είναι αναλλοίωτη για τον άνθρωπο στο πέρασμα του χρόνου, με την πολυσύνθετη ψυχολογική ισορροπία  μας,  και απο την άλλη στρεβλή επειδή κατηγοριοποιεί την μοναδική βεβαιότητα του βίου μας σε ενδεχόμενο και μάλιστα φοβερό, παίρνοντας τελικά μια φιλοσοφική θέση πάνω στο ζήτημα. Ως ενδεχόμενο μπορεί να παίζει μόνο ο χρόνος του θανάτου μας, αυτός καθαυτός όμως ο θάνατος μας είναι απόλυτα βέβαιος.

Σε ομαλές συνθήκες, καθόλα υποκειμενικές καθώς η ομαλότητα στην περίπτωση αυτή είναι μάλλον μια στατιστική έννοια που απλώς περιγράφει τις «κανονικές» για τον καθέναν μας συνθήκες διαβίωσης, κανείς δεν επιθυμεί να πεθάνει. Παραταύτα ο προσωπικός μας θάνατος έχει ενα χαρακτηριστικό που τον διαφοροποιεί προς το ηπιότερο απο άλλες φοβίες: με την τέλεση του το υποκείμενο του θανάτου δεν υπάρχει πλέον για να δυστυχίσει και να πονέσει με το κακό που το βρήκε. Αυτό του το χαρακτηριστικό κάνει τον θάνατο μου ανύπαρκτο για μένα, δεν θα τον βιώσω ποτέ στην έκταση του παρά μόνο ίσως νοερά λίγο πριν πεθάνω.

Η γνώση αυτής της απόλυτης βεβαιότητας μπορεί να λειτουργήσει ως ηρεμιστικό για τον άνθρωπο, αυτή η δυνατότητα της οριστικής απόδρασης απο ενδεχομένως έναν κόσμο «πόνου», που προσωρινά ή και ορισμένοι πιο «άτυχοι» περισσότερο απο προσωρινά βιώνουμε, προσωπικά με ηρεμεί αφάνταστα, σκέφτομαι πως πάντα υπάρχει το plan Ω, το οποίο όμως για να τεθεί σε εφαρμογή πρέπει να έχει αποτύχει όλη η υπόλοιπη αλφαβήτα.

ΥΓ. Always look on the bright side of death…

27 comments

  1. Φίλε καλά τα λες….. Έχω όμως μια απορία
    Γιατί κάποιος πρέπει να σκέφτεται τα άλυτα υπαρξιακά ερωτήματα χάνοντας τον ύπνο του και χάνοντας παράλληλα και την δυνατότητα να βρει την λύση στην μοναδική διάσταση του υλικού μας κόσμου που αυτό μπορεί να είναι εφικτό.
    Και μια συμβουλή, γύρνα το στο τσίπουρο το μπέρμπον σε χαλάει… Η ζωή δεν έχει μάλλον κανένα νόημα πέρα απο αυτό που ενδεχόμενα οι πιο τυχεροί απο εμάς καταφέρουν να της δώσουν, έστω και εν μέσω ενδεχόμενα της μέγιστης αφέλειας τους, έτσι λοιπόν και εγώ νομιμοποιούμαι να πιστεύω αξιωματικά, ότι η ζωή αξίζει, όσο μπορούμε να ονειρευόμαστε.
    Keep walking λοιπόν τι άλλο καλύτερο να κάνεις… 😉

    • Μα δεν ειναι αλυτα φιλε μου, ο θάνατος είναι βεβαιος και το νόημα του βιου μας δεν ειναι το ζην, αυτο ως αναγκη υπάρχει εγγενώς στον οργανισμό μας, αλλά το ευ ζην. Σε αυτο το ευ ομως εδραζεται και όλη η φιλοσοφική ιστορία κατα την γνωμη μου. Το πως θα ζουμε καλα δλδ, με καταναλωτισμό κι οτι αρπαξει ο κώλος μας; Με στωική σταση εκλογικευοντας καθε δυστυχια που μας βρισκει; Με αλληλεγγύη και συνεργασία;

      ΥΓ. Μη το λες, ενα old grand dad που βρηκα καταχωνιασμενο σε ενα ντουλάπι ηταν τεφαρίκι…

      • και τι είναι το ευ ζην ρε Ιορδάνογλου μια αόριστη καθολική «αλήθεια» που ο καθένας της δίνει το νόημα που αντιλαμβάνεται συχνά δε, της δίνει απλά το νόημα αυτών που του λείπουν μιας και σε καταναλωτική κοινωνία ζούμε, αρκούντως αποστειρωμένη απο ουσιαστικά ερωτήματα… Συνεπώς η αλήθεια δεν βρίσκεται απλά σε μία διαπίστωση αλλά στους sex pistols http://www.youtube.com/watch?v=tw8yhxf5CLs 😉

        • Πέρα απο την πλάκα το νόημα απλά δεν είναι…. δεν έχει βρεθεί δεν αποτελεί γνώση δεν είναι ένα και μοναδικό δεν αφορά το ίδιο όλους και ενδεχόμενα μπορεί το νόημα να είναι απλά η αναζήτηση νοήματος, δυο λέξεις που μπορούν να περιγράψουν άριστα την ίδια την ζωή σαν κατάσταση στο φιλοσοφικό υπαρξιακό της επίπεδο Το μόνο σίγουρο είναι η έλλειψη του, εννοώντας τουλάχιστον την καθολική αποδοχή του. Συνεπώς μιας και μιλάμε για την υλική διάσταση των ιδεών βρισκόμαστε σε ένα πρωταρχικό αδιέξοδο και ένα παράδοξο επίσης.
          Η αντίληψη μας την ζωή την θεωρεί αυταπόδεικτη ότι δεν είναι νεκρό είναι ζωντανό και το αντίστροφο έχοντας αντίληψη της πραγματικότητας αυτομάτως έχουμε και την συνείδηση της, συνεπώς κάτι που θεωρούμαι σαν ζωή είναι αυτό που μπορούμε να βιώνουμε αλλά αυτό επίσης είναι μια προσέγγιση που δεν μπορεί να εκφράσει πλήρως και στην ουσία του το τι πραγματικά είναι αυτό που βιώνουμε πέρα απο την συνείδηση του ότι απλά το βιώνουμε Για αυτό το ζητούμενο δεν είναι η υπαρξή ζωής αλλά το νόημα της και αυτό φυσικά δεν αφορά ότι θεωρούμε ζωντανό αλλά ότι διατηρεί συνείδηση της κατάστασής του πχ οι άνθρωποι σπανίως αν όχι και καθόλου μας απασχολεί το νόημα της ύπαρξης στην ουσία άλλων ειδών ζωής στο βαθμό που η ανθρωποκεντρική μας προσέγγιση ψάχνει ένα νόημα στα μέτρα της και αυτό είναι απόλυτα φυσικό άλλωστε. Αυτό που δεν είναι, είναι ότι μας διαφεύγει ένα ακόμα παράδοξο. Αν αντιλαμβανόμαστε την ζωή σαν μια συνειδησιακή κατάσταση πως αντιλαμβάνεται την ζωή ένα όν που έχει περιορισμένη αν όχι ανύπαρκτη συνείδηση της κατάστασης του; και να το νόημα που ψάχνουμε για την ύπαρξη της πως θα νοηματοδοτεί την ίδια την ύπαρξη και συνείδηση ενός ελέφαντα ας πούμε… Συνεπώς το πρωταρχικό στοιχείο και χαρακτηριστικό της ζωής αυτό που ονομάζουμε συνείδηση αφορά την δικιά μας μόνο αντίληψη και ενδεχόμενα να μην είναι και ακριβώς ότι έχουμε αντίληψη πως είναι… εκτός αν θεωρήσουμε ότι οτιδήποτε «υπάρχει» υφίσταται μόνο για να εξυπηρετεί τις δικές μας ανάγκες αλλά και αυτό επίσης είναι λιγάκι προβληματικό
          Το μοναδικό σίγουρο είναι η γνώση του αναπόφευκτου, αποτελεί μια αλήθεια άσχετα των ερμηνειών που του δίνονται σε μεταφυσικό η μη επίπεδο αυτό σαν γεγονός είναι αδιαμφισβήτητο ο Θάνατος είναι το πιο «πραγματικό» που αίρει την ίδια την πραγματικότητα με την έννοια της αντίληψης της και τους αφορά όλους, ακόμα και τους ελέφαντες….
          Και αυτό ακόμα αν το σκεφτεί έτσι κανείς είναι ένα ακόμη παράδοξο…

  2. Καλησπέρα,
    Είμαι καινούριος στο διαδύκτιο και θέλω να σας συγχαρώ για το μπλόγκ σας. Ονομάζομαι Λεοπόλδος και επιτρέψατέ μου να κάνω ένα σχόλιο.

    Μελό, αλλά πολύ μελό, οι αισιόδοξες παραβολές σας περί αλφαβήτας κ. Ιορδάνογλου!

  3. Ξέχασα κάτι.

    Το ζήτημα ίσως δεν είναι ο «φόβος» του θανάτου. Ίσως το θέμα είναι η αδυναμία να αντιληφθούμε την μη ύπαρξη μας. Η ανικανότητά μας να αντιληφθούμε απουσία της ίδιας μας της σκέψης που μας αποδεικνυει οτι υπάρχουμε είναι αυτό που ωθεί σε μεταφυσικές παπαριές όπως η ψυχή, ο παράδεισος, η μετενσάρκωση κτλ κτλ.

      • Τελευταία όχι. Διάβασα τον Ξένο και τον Ευτυχισμένο Θάνατο πριν πολλά χρόνια. Δεν είμαι και πολύ σπίρτο όμως και δε συγκρατώ για πολύ καιρό αυτά που διαβάζω.

        Δεν νομίζω ότι μιλάω για απουσία νοήματος. Νομίζω ότι μιλάω για μια «αδυναμία» του εγκεφάλου μας. Δεν μπορεί να διανοηθεί την μη ύπαρξη του.

  4. Το πιο ωραίο επιχείρημα το είχα ακούσει παλιά σε ένα βιντεάκι της ΕΡΤ. Ο θάνατος είναι άλλη μια μορφή μη-ύπαρξης. Σε απασχολούσε η μη-ύπαρξη σου πριν γεννηθείς; Όχι. Άρα γιατί να σε απασχολεί και ο θάνατος σου;

  5. Α και για το νόημα της ζωής έχουν αποφανθεί οι Monty Pythons:

    «Well, it’s nothing very special. Uh, try and be nice to people, avoid eating fat, read a good book every now and then, get some walking in, and try and live together in peace and harmony with people of all creeds and nations. »

  6. Εγω πάντως πεθανα κανα 2 φορες ( την μια με σκοτωσε ο Ζοφος ο σταλινομουλαρος, την άλλη ο Ζακις ο Ουτοπίας) και μπορω να πω οτι 1. Πολυ κακό για το τιποτα
    2. Η αισθηση του Θανάτου θυμίζει οργασμό. Δεν είναι τυχαίο οτι οι κρεμασμένοι εκσπερματωνουν. Απο το σπερμα κρεμασμένων φυτρώνει στη γη ο Μανδραγόρας

    • Iσως και μεγαλυτερος απο τον Αλεχάντρο γεροχιπιεντες… Ιορδάνογλου σου χω πολυ καλο βιβλιαρακι δώρο. Φωντα αν καποιος έχει τα φοντα , να ενώσει την Αριστερα πιστεύω οτι εισαι εσύ!! Αν κρινω απο τις τελευταίες σου παρεμβάσεις στον Ανταρσυογράφο , εισαι πιο ενωτικός και απο λογκο στιγμης ( την εποχη που σηκωνε αυτοκίνητα με μια σταγόνα, μετα χαλασε…)

Αφήστε απάντηση στον/στην antifwn-x Ακύρωση απάντησης